Naast honden en katten zijn ook vogels gewaardeerde, veel gehouden huisdieren. De geneeskunde van deze bijzondere groep dieren wijkt op een aantal punten sterk af van de geneeskunde van honden en katten.
Dierenartsen in Nederland hebben over het algemeen uitstekende kennis van de geneeskunde van hond, kat, konijn en dergelijke. Vogelgeneeskunde is echter vaak wat minder ontwikkeld, ook vanwege het kleine hoeveelheid patiënten die de gemiddelde dierenarts zal zien in zijn praktijk.
Vogelgeneeskunde
De vogelgeneeskunde is net zo divers als de zorg voor hond en kat, daar in tegen heb je zaad-, fruit-. en vleeseters met hun verschillende problemen. Hieronder zijn een aantal aspecten uitgelicht.
Het lichamelijk onderzoek van vogels wijkt op een aantal punten af van het onderzoeken van hond of kat. Waar deze huisdieren er vertrouwd mee zijn dat ze aangeraakt worden door mensen, geldt dit voor veel vogels veel minder. Zeker vogels die in volières gehouden worden kunnen veel stress ondervinden van het vasthouden en onderzoeken. Dit moet daarom ook zo snel (maar wel rustig!) en efficiënt mogelijk gebeuren.
Allereerst wordt daarom (indien mogelijk) de vogel van een afstand bekeken, hier kan al veel informatie uit gehaald worden. Er wordt bijvoorbeeld gelet op de manier en snelheid van ademen, geluiden die de vogel maakt en hoe hij op de stok zit. Als de vogel uit zijn verblijf is gehaald, kan hij verder onderzocht worden. In veel gevallen wordt er ook materiaal verzameld zoals mest, of uitstrijkjes uit krop, keel of cloaca. Het materiaal kan onder de microscoop verder beoordeeld worden.
Zo kan in veel gevallen al direct een diagnose gesteld worden in het geval van parasieten, schimmels en gisten. In geval van bacteriën en kleine hoeveelheden van gisten of schimmels kan het soms een paar dagen duren, omdat dit op kweek gezet moet worden. Bloedonderzoek is ook een waardevolle mogelijkheid om meer informatie te verzamelen. Dit is soms een uitdaging bij de kleinere vogeltjes, maar gelukkig is er tegenwoordig laboratoriumapparatuur die maar een zeer kleine hoeveelheid bloed nodig heeft. Deze hebben wij uiteraard in huis om zo snel mogelijk de uitslagen te hebben en te kunnen gebruiken in een eventueel vervolgtraject.
Vogels verschillen qua bouw erg van zoogdieren zoals hond en kat. Een groot verschil is dat het lichaam van vogels voor een groot deel bestaat uit luchtzakken. Dit zijn grote holle ruimtes in het lichaam. Vanwege deze luchtzakken kan er relatief eenvoudig in de buikholte gekeken worden met behulp van een endoscoop (kleine gesteelde camera). Hiervoor wordt de vogel met gas onder narcose gebracht en er wordt een klein gaatje gemaakt in de zijkant van het lichaam. Door de camera hierdoorheen te brengen kan er direct gekeken worden naar onder andere lever, nieren, longen, geslachtsorganen en luchtzakken. Ook kunnen kleine stukjes weefsel (biopten) verzameld worden voor verder onderzoek.
Vogels zijn meesters in het verbergen van ziekte. Soms is het hierdoor helaas zo dat een vogel pas aangeboden wordt in een vergevorderd stadium van ziekte. Het is dan niet altijd meer mogelijk om deze te genezen. Is een vogel overleden ondanks behandeling, of is de vogel zelfs al thuis onverwacht overleden nog voor een bezoek aan de dierenarts, dan is het nog mogelijk hem te laten onderzoeken na overlijden, dit noemen we sectie. Voor de overleden vogel heeft dit natuurlijk geen zin meer, maar eventuele koppelgenoten kunnen van deze kennis wel profiteren. Ook als u een nieuwe vogel aan wilt schaffen kan het nuttig zijn om te weten waar de voorganger aan is gestorven. Ook met oog op besmettelijke ziektes. Sommige virussen, parasieten of bacteriën kunnen lang in de omgeving actief blijven.
Bij een sectie wordt de vogel opengemaakt, kijken naar de organen kan al veel duidelijk maken. Zo kan het zijn dat de longen afwijkend zijn, of de lever sterk vergroot is. Dit geeft een richting aan waarin gedacht wordt. Uit de organen kunnen ook bacteriën gekweekt worden. In een laboratorium kunnen testen gedaan worden naar verschillende ziektes zoals Polyoma en Papegaaienziekte.
Op onze website vogelziekenhuis staat meer informatie over de zorg voor uw vogel en over de verschillende ziektes die bij vogels gezien kunnen worden.