Knaagdieren

Informatie over knaagdieren

De orde knaagdieren is een bijzonder succesvolle en soortenrijke tak van de zoogdieren. Ze komen, behalve Antarctica, voor op alle continenten in verscheidene leefgebieden. De knaagdieren zijn tegenwoordig de grootste orde der zoogdieren, en bijna veertig procent van alle zoogdiersoorten behoort tot deze familie.

Knaagdieren worden gekenmerkt door hun bijzondere gebit. Zij bezitten vier grote, op beitels gelijkende, snijtanden, twee in de bovenkaak en twee daar tegenover in de onderkaak. Deze tanden hebben aan de voorkant een harde glazuurlaag en groeien levenslang door. 

Over het algemeen zijn knaagdieren vrij klein. De meeste knaagdieren zijn hoofdzakelijk in de nacht of in de schemering actief, maar toch zijn er ook overdag veel soorten aan te treffen. Knaagdieren leven alleen of in groepen. De meeste knaagdieren zijn herbivoor, maar er zijn ook insectenetende en omnivore soorten. De meeste soorten leven van zaden.


 

Regelmatig worden er in onze praktijken allerlei soorten knaagdieren behandeld. Uw cavia is bij onze praktijk in goede handen. Onze dierenarts Aleid Verhoeff is zeer kundig en heeft veel ervaring op het gebied van cavia's, o.a met:

  • Gebitsproblemen
  • Advies met betrekking tot voeding en huisvesting
  • Sterilisatie en castratie

Wanneer uw cavia lusteloos is of minder goed eet, neem dan direct contact op. 24 uur niet eten kan catastrofaal zijn voor uw cavia!

  • Algemeen
  • Huisvesting
  • Voeding en verzorging
  • Voortplanting
  • Ziektes

Algemeen

Cavia's (Cavia) of Guinese biggetjes is een geslacht van kleine Zuid-Amerikaanse knaagdieren uit de familie Caviidae. Het zijn geen varkentjes en ze komen niet uit Guinea. Ze worden in bepaalde Zuid-Amerikaanse landen als voedseldier gefokt. In de meeste andere landen zijn ze tamelijk populaire, makkelijk te houden huisdieren.

Een van de opvallendste kenmerken van cavia's die van belang zijn voor hun verzorging, is dat ze net als mensen en de meeste apen omwille van een defect aan het gulonolactone oxidase-gen (GULO-gen) zelf geen vitamine C kunnen aanmaken en dat uit het voedsel moeten krijgen.

Algemeen

De cavia komt oorspronkelijk uit de Peruviaanse Andes en werd gedomesticeerd door de Inca's. Cavia's werden gehouden om als voedsel te dienen en ook nu nog worden ze in Peru geteeld om hun vlees. Bij ons is dit vriendelijke diertje vooral bekend als huisdier voor kinderen, terwijl volwassenen zich vooral inzetten om de mooiste cavia's te fokken en te showen op de tentoonstellingen.

De cavia is ongeveer 25 - 30 centimeter groot, heeft een staartloos compact lichaam met korte pootjes. De kop is bol en de oren zijn bloembladvormig. Een volwassen cavia weegt gemiddeld 1.000-1.200 gram. De vrouwtjes worden zeugjes genoemd en de mannetjes beertjes.

Cavia's maken piepende en fluitende geluidjes. Vooral als de koelkastdeur open gaat kunnen ze een hoop kabaal maken. Tijdens de bronst maken ze een brommend geluid terwijl ze hoog op de poten lopen en met hun achterwerk heen en weer wiebelen. Ze kunnen niet zo goed klimmen en springen als de meeste andere knaagdiersoorten. Ze zijn niet zindelijk zodat de kooi geregeld schoongemaakt zal moeten worden.
Cavia's zijn dagdieren en niet bijzonder speels. Het zijn sociale knaagdieren die gezelschap van soortgenoten zeer op prijs stellen.

Een cavia kán alleen gehouden worden mits de verzorger dagelijks een paar uur met hem bezig is.

Huisvesting

Cavia’s kunnen zowel buiten als binnen gehouden worden.

Buiten

Een cavia heeft niet zo’n dikke vacht als bijvoorbeeld een konijn. Als een cavia buiten gehuisvest wordt, is het dus erg belangrijk dat er een schuilplaats zoals een huisje aanwezig is, zodat ze kunnen schuilen.
Bij een hok buiten is het makkelijk als het hok een beetje mobiel is. Als het weer dan omslaat naar extreem warm of extreem winderig, kan het hok verplaatst worden naar een meer beschutte plaats. Ook is het belangrijk dat het hok goed bescherming biedt tegen eventuele vijanden, zoals roofvogels of katten.
Een buitenverblijf is ongeveer 90-120 cm lang en 36-48 cm hoog. Het liefst het hok iets van de grond en voorzien van een nachthok. Des te groter de groep, des te warmer de dieren het vaak hebben.
Uiteraard moet een dier langzaam wennen aan de buitentemperatuur. Je kan dus niet een cavia in een keer halverwege de winter buiten zetten. Het beste kan je de cavia in het voorjaar naar buiten doen en zo langzaam aan de koudere temperatuur laten wennen.
In de zomer opletten dat de cavia altijd schaduw heeft.

Binnen

Binnen huisvesten is een stuk makkelijker omdat de temperatuur veel minder aan extremen bloot staat. De afmetingen voor een hok voor één cavia is 80 cm lang en 50 cm breed en een hoogte van 40 cm. Maar omdat we ten zeerste afraden om één cavia te houden, moeten we uitgaan van een verblijf voor twee cavia's. Dit is ongeveer 1 meter lang 50 cm breed en ook minimaal 40 cm hoog.

Bodembedekking

Er zijn verschillende bodembedekkers. Het meest bekend en gebruikt zijn nog steeds de houtkrullen, die men in grote geperste balen kan kopen. Ook wordt er wel eens een van hout geperste kattenbakkorrel gebruikt. Er is tegenwoordig aubiose, dit absorbeert heel erg goed maar de meningen of het goed is voor de gezondheid zijn erg verdeeld. Het is af te raden stro te gebruiken omdat het vrij grof is en nog wel eens wondjes aan ogen en de voetzooltjes wil geven.

Verrijking

Cavia's zijn niet zulke beweeglijke dieren zoals bijvoorbeeld ratten en hamsters. Speelgoed zullen ze dan ook niet of nauwelijks gebruiken. Een slaaphuis, een hooiruif, een stevige voerbak en een drinkfles is eigenlijk alles wat een cavia nodig heeft. 

Een cavia verstopt zich graag en daarom is een slaaphok of een plateau waar hij onder kan kruipen erg geschikt. Als er geen slaapplaats in de kooi aanwezig is, kan je het beste een extra dikke laag hooi in de kooi leggen. Cavia’s vinden het geweldig om zich daaronder te verstoppen.
Je kunt de dieren loslaten in een speciale ren om te voldoen aan hun dagelijkse behoefte aan beweging. Sommige cavia’s maken dankbaar gebruik van de geboden ruimte en maken de gekste bokkensprongen. Andere dieren zijn wat laconieker en kruipen weg in een beschut hoekje.

Voeding en verzorging

Verzorging

Cavia's willen graag de ruimte, laat ze dan ook geregeld los lopen. Als u ergens op een beschutte plaats een kleed neerlegt, zal de cavia daar waarschijnlijk veel gaan zitten en zijn behoefte doen. Cavia’s eten graag papier en planten, ook knagen ze graag aan kabels. Zorgt u er dan ook voor dat een cavia hier niet bij kan. Ook bij een cavia moeten de nagels regelmatig worden geknipt, de nagels slijten namelijk onvoldoende vanwege het ontbreken van harde vloeren in huizen. Een cavia moet kunnen knagen, want zijn tanden groeien zijn hele leven door. Wilgentakken of takken van fruitbomen zijn hiervoor geschikt.

Voeding

Het is belangrijk te weten dat een cavia, net zoals mensen, geen vitamine C kan kunnen aanmaken. Bij het kiezen voor het juiste type voer is het belangrijk om hiermee rekening te houden. Goed caviavoer bevat extra vitamine C. Je kan kiezen uit korrelvoer/pellets en gemengd voer. Een nadeel van gemengd voer kan zijn dat een cavia alleen de lekkere dingen eruit haalt om op te eten en zo te weinig vitamine C binnen krijgt. Bij een gebrek aan vitamine C zullen cavia's vermageren, conditie verliezen en moeilijk gaan lopen. De ogen verliezen glans.

Een cavia moet altijd hooi tot zijn beschikking hebben. Dit hebben ze nodig voor een goede darmwerking. De maag en darmen moeten altijd gevuld zijn. Bij teveel krachtvoer kunnen ze te dik worden. Het is daarom beter om veel hooi te geven.
Naast het krachtvoer mag je een cavia groenvoer zoals andijvie, winterwortel, witlof, appel, paprika en wortel geven.

Wanneer een cavia niet gewend is om groenvoer te krijgen (zoals de meeste cavia's uit dierenwinkels), kan je het beste beginnen met kleine hoeveelheden en dit langzamerhand opbouwen.

Het is belangrijk dat uw cavia dagelijks fris en schoon drinkwater krijgt.

Voortplanting

Als je wilt dat een cavia een nestje krijgt, is het wel belangrijk om een aantal dingen te weten om gezonde jonge caviaatjes te krijgen. Om te beginnen moet een caviavrouwtje (zeugje) minimaal 5 maanden oud zijn en minimaal 750 gram wegen. Een zeugje kan echter al met 4 à 5 weken vruchtbaar zijn. Het is ten zeerste af te raden om zo'n jong dier jongen te laten krijgen. Ze is zelf nog niet eens volgroeid als de jongen geboren zullen worden. Als de jongen wel gezond ter wereld komen is de kans groot dat 'moeders' daarna niet weet wat ze ermee aan moet en de jongen links laat liggen.
De zeug mag echter ook niet ouder zijn dan een jaar, als ze voor het eerst een nestje krijgt vanwege het vergroeien van de bekkenbeenderen.

De mannetjescavia (beer) kan dekken vanaf 4 weken leeftijd. Ook voor de beer is het beter te wachten tot ze wat ouder zijn. Hij zal zichzelf beter kunnen weren tegen een zeugje. Een goede leeftijd voor een beer is vanaf ongeveer 4 maanden.

De dracht van een cavia duurt tussen de 65 tot 70 dagen. Dit is vrij lang gezien de grootte van de cavia. Een cavia is dan ook een nestvlieder. Dit betekent dat ze compleet geboren worden. Bij hun geboorte hebben ze al haar en zijn hun ogen meteen open. Vrijwel direct lopen ze achter moeders aan. Je mag de jongen dan ook vanaf het begin uit het hok pakken. Ze zullen dan niet verstoten worden door hun moeder.

De grootte van een nest kan sterk variëren. Als een moeder bevalt van heel veel jongen, is het verstandig om een andere zogende moeder erbij te zoeken. Het geboortegewicht moet tussen de 80 à 140 gram liggen. Dit is afhankelijk van het ras van de cavia. De jongen moeten minimaal 4 weken bij hun moeder zogen.
Dan is het verstandig de jonge beertjes weg te halen zodat ze niet hun moeder weer kunnen dekken.
Voor men aan een nestje begint, is het verstandig eerst veel informatie te verzamelen. Er kunnen veel complicaties optreden. Daarom willen wij ook benadrukken dat iedere zwangerschap een risico met zich meebrengt.

Ziektes

Abcessen

Abcessen zijn bultjes gevuld met pus en kunnen op verschillende manieren worden veroorzaakt, bijvoorbeeld door distels in het hooi of een beet van een andere cavia. Soms kan een abces binnen 12 uur ontstaan. De zwelling is zeer pijnlijk en als het zelf niet doorbreekt, moet het geopend worden. De abcesholte moet goed worden uitgespoeld en schoongemaakt. Voetabcessen komen veelal voor bij dikke slome cavia's als een soort van doorligplek. De voetzolen zwellen op en barsten uiteindelijk open. Het is moeilijker te genezen, omdat de cavia steeds op zijn/haar zieke voetje moet staan.

Diarree

Soms wordt diarree veroorzaakt door bacteriën. Als de cavia verder gezond lijkt en hij nog eet, dan kan je hem het beste volop water en hooi geven. Als de diarree acuut is en als water uit het lichaam loopt, dan neem gelijk contact op met ons.

Gebreksziekte

Vitamine C
Vitamine C is van levensbelang voor cavia's. Het lichaam van cavia's maakt dit namelijk niet zelf aan en in het voer (ook met toegevoegde vitamine C!) zit vaak niet voldoende. Je kunt je cavia vitamine C tabletjes geven van 50 mg per dag.

Bij een tekort kan de cavia scheurbuik krijgen, bloedingen in onderhuidweefsel, spieren en ingewanden, verlamd raken, gevoeliger voor infecties worden, minder vruchtbaar worden, het immuunsysteem wordt verstoord en de botten en het bindweefsel groeit minder.

Vitamine A
Een tekort aan vitamine A kan een trage groei, vermagering, oogleden kunnen zwellen en bedekt raken met korsten tot gevolg hebben.

Vitamine E
Een tekort aan vitamine E kan spierstoornissen, verlammingen en beroerte tot gevolg hebben.

Parasieten

Schurftmijt
Schurftmijten zijn spinachtige beestjes die in de huid van de cavia leven. Ze geven hevige jeuk, gewichtsverlies en haaruitval. Als men deze ziekte niet behandeld kan de cavia eraan overlijden. Als gevolg van de jeuk gaat de cavia bijten en krabben en hierdoor ontstaan dan weer korsten en rode plekken op het lichaam. Deze ziekte veroorzaakt vaak abortus en sterfte onder drachtige zeugjes.

Luizen
Luizen zijn er in verschillende soorten en zijn met het blote oog te zien in de vacht. Ze voeden zich niet met bloed, maar met huid en haarschilfers.

Vachtmijten
Vachtmijten bevinden zich vooral op de vacht van de achterhand. Op een donkere vacht zijn ze te zien als grijze spikkeltjes. Ze komen vaak uit het hooi en kunnen jeuk geven. Ze kunnen gedood worden door het hooi een nachtje in de vriezer te leggen.

Ringworm / schimmel
De cavia’s krijgen kale plekken met witte schilfers of bruine korstjes die veelal op de kop (rondom ogen en neus) te zien zijn. De schimmel kan ook mensen besmetten. Er kan een ringvormige rode plek ontstaan op de huid die met de cavia in aanraking is gekomen.

Tandproblemen

Tandproblemen kunnen verschillende oorzaken hebben: aangeboren afwijking, gebrek aan vitamine C, gebrek aan hardvoer of als gevolg van een val. Als de voortanden doorgroeien en veel te lang worden valt dit vaak wel op. Ze steken dan door de bek naar buiten. De cavia;s kunnen hier moeilijk mee eten. De tanden kunnen kort worden afgeslepen, maar omdat ze continue zullen blijven groeien is dit een tijdelijke oplossing. De enige permanente oplossing is om de tanden in hun geheel te trekken. Cavia’s hebben ook kiezen die hun hele leven doorgroeien, ook deze kunnen te lang worden. Omdat deze ver in de bek zitten is dit niet van de buitenkant te zien. De cavia zal pijn in de bek krijgen omdat de kiezen in de wangen en tong prikken. Sommige cavia’s gaan kwijlen, maar het meest opvallende is dat ze moeilijk eten. Op de praktijk kunnen we ver in de bek kijken en zo zien of de kiezen te lang zijn. Als dit het geval is zullen ze afgeslepen moeten worden. Dit moet onder algehele narcose.

Oogverwondingen

Oogverwondingen komen meestal door hooisprieten, zaden of het eigen haar. Er kan een blauwe en/of rode waas over het oogje. Meestal kan het snel worden opgelost door de boosdoener uit het oog te verwijderen. Een oogzalf met antibiotica en vitamine A zal het oog helpen herstellen.

Gasvorming

Ook wel trommelzucht of tympanie genoemd. In het maag-darmkanaal kan tijdens de spijsvertering overmatig veel gas ontstaan onder invloed van bacteriën bij een eenzijdige voeding. De maag en darmen zijn dan zeer gespannen en de buik is vergroot en pijnlijk. De cavia heeft het hierdoor erg benauwd, wat in het ergste geval tot de dood kan leiden.

Verkoudheid en longontsteking

Deze ziektes zijn veelal te vermijden door je cavia nooit op te tocht te zetten, niet in vochtige en/of koude kamers te plaatsen, oppassen als je het dier hebt gewassen etc. De cavia begint te niezen en krijgt een natte neus. Bij een longontsteking is de cavia benauwd. Dit is een spoedgeval.

Terug naar Dieren